Standardy ochrony małoletnich w naszej placówce

 

 

 

 

 

 

 

 

Standardy ochrony małoletnich w Zespole Szkolno- Rewalidacyjnym
Szkoła Życia w Rybniku

Rozdział I
Informacje wstępne
1. Standardy ochrony małoletnich, zwane dalej „standardami” to zbiór zasad i procedur, które stawiają ochronę uczniów, wychowanków i podopiecznych przed krzywdzeniem w centrum działań i wartości jakimi kierują się pracownicy Zespołu Szkolno-Rewalidacyjnego Szkoła Życia w Rybniku.
2. Standardy stanowią uzupełnienie dotychczasowych praktyk ochrony małoletnich o wystandaryzowane zasady i procedury skutecznej profilaktyki i sprawnego reagowania na każdy przejaw przemocy wobec nich.
3. Podstawy prawne Standardów:
a. Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych (Dz. U. 2023 poz. 1606);
b. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 ze zm.);
c. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny(Dz.U. z 2024 r. poz. 17);
d. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 Nr 120 poz. 526);
e. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury”Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023 r. poz. 1870);
f. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.);
g. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249);
h. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) -art. 23 i 24;
i. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 z późn. zm.);
4. W Zespole Szkolno-Rewalidacyjnym Szkoła Życia w Rybniku obowiązują zasady bezpiecznej rekrutacji personelu.
5. Szkoła monitoruje przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych małoletnich, w tym ich wizerunku. W przypadku podejrzenia niewłaściwego rozpowszechniania danych osobowych małoletniego, w tym jego wizerunku, dyrektor niezwłocznie rejestruje zdarzenie, zabezpiecza dowody i zgłasza je Inspektorowi Ochrony Danych.
6. Źródło szkolnej sieci dostępu do Internetu dla małoletnich jest zabezpieczone przed dostępem do treści pornograficznych, eksponujących przemoc, naruszających normy obyczajowe, propagujących nienawiść i dyskryminację. Osobą odpowiedzialną za zabezpieczenie szkolnej sieci Internetu jest Tomasz Ganobis i Tomasz Sywak. Małoletni korzystają z dostępu do szkolnej sieci Internetu wyłącznie pod opieką i nadzorem nauczycieli. Szkoła prowadzi systematyczną profilaktykę bezpiecznego korzystania z Internetu przez małoletnich pod kontrolą nauczycieli.
7. Szkoła dokonując corocznej diagnozy występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych małoletnich, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka na potrzeby programu wychowawczo-profilaktycznego sporządza diagnozę zjawisk wszelkich rodzajów przemocy wobec małoletnich. Program profilaktyczno-wychowawczy uwzględnia potrzeby małoletnich w zakresie rozpoznawania zjawisk przemocy i konstruktywnego eliminowania ich ze środowiska szkolnego.
8. Szkoła przygotowuje nauczycieli do rozpoznawania i konstruktywnego reagowania na zjawiska przemocy w rodzinie, w tym przemocy polegającej na zaniedbaniu środowiskowym.
9. Osobą odpowiedzialną w Zespole Szkolno-Rewalidacyjnym Szkoła Życia w Rybniku za Standardy Ochrony Małoletnich jest pedagog szkolny a w razie jego nieobecności psycholog szkolny.

Rozdział II
Słownik pojęć
1. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:
a. Szkole / zespole – należy przez to rozumieć Zespół Szkolno- Rewalidacyjny Szkoła Życia w Rybniku;
b. dyrektorze – należy przez to rozumieć dyrektora ZSR Szkoła Życia w Rybniku Agnieszkę Antosz;
c. pracowniku/personelu – należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną w szkole na podstawie umowy o pracę a także osoby współpracujące ze szkołą jako wolontariusze, stażyści, praktykanci odbywający w szkole praktykę zawodową i pracownicy firm i instytucji wykonujących zadania na rzecz szkoły w sposób ciągły i w ramach tej działalności mają kontakt małoletnimi;
d. małoletnim/dzieci i młodzież – należy przez to rozumieć osoby w różnym wieku (od 3 do 25) będące członkiem jednej ze składowych zespołu:
– uczniu – uczennica i uczeń SP nr 38, którzy nie ukończyli 20 roku życia;
– wychowanku- dzieci przedszkola nr 48 w Rybniku;
– podopiecznym – należy przez to rozumieć dzieci i młodzież ORW w Rybnik;
– rodzicach – należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów ucznia, osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad uczniem, a także reprezentancie ucznia, ustanawianego przez sąd opiekuńczy;
– sprawcy przemocy – należy przez to rozumieć osobę lub grupę osób którzy dopuszczają się przemocy wobec małoletniego;
– ofierze przemocy – należy przez to rozumieć małoletniego, który doświadczył przemocy;
– obserwatorze przemocy – należy przez to rozumieć małoletniego, który był świadkiem przemocy;
– krzywdzeniu małoletniego – należy przez to rozumieć popełnienie czynu zdefiniowanego jako niedozwolony w niniejszych standardach lub czynu zabronionego pod groźbą kary na szkodę małoletniego przez pracownika szkoły, rodzica lub rówieśnika.
– standardach – należy przez to rozumieć niniejszy dokument: Standardy ochrony
małoletnich w Zespole Szkolno-Rewalidacyjnym Szkoła Życia w Rybniku.
2. Krzywdzenie małoletniego jest przemocą, która zachodzi wówczas, gdy jakaś osoba lub grupa osób odnosi się do niego w sposób niezgodny z wymaganiami relacji, która je łączy.
Przemoc przejawia się w bezprawnym wywieraniu wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby w celu zaspokojenia własnych korzyści. Sprawca wykorzystując swoją przewagę nad ofiarą w sposób świadomy zaspakaja własne potrzeby kosztem ofiary. Przemoc może przejawiać się w formie fizycznej, psychicznej, seksualnej, a także jako cyberprzemoc.
a. Przemoc fizyczna – to wywieranie wpływu na małoletniego przy użyciu siły fizycznej, w którym dochodzi do naruszenia jego nietykalności fizycznej;
b. Przemoc psychiczna – to wywieranie wpływu na małoletniego przy użyciu środków komunikacji interpersonalnej, w którym dochodzi do naruszenia jego nietykalności psychicznej i emocjonalnej;
c. Przemoc seksualna – to każde zachowanie sprawcy przemocy, które prowadzi do seksualnego zaspokojenia jego potrzeb kosztem małoletniego. Może mieć formę kontaktu fizycznego, emocjonalnego w formie materiałów pornograficznych lub ekshibicjonizmu;
d. Cyberprzemoc – to przemoc psychiczna lub seksualna realizowana za pośrednictwem technologii informacyjnych i komunikacyjnych, w tym czatów, stron internetowych, blogów, SMS-ów, MMS-ów;
e. Zaniedbanie to najcięższy rodzaj przemocy, który polega na niezaspokajaniu podstawowych potrzeb psychicznych i/lub biologicznych małoletniego. Zaniedbanie w sferze biologicznej przejawia się w braku podstawowych środków do życia jedzenie, mieszkanie, ubranie, brak pomocy w chorobie. Zaniedbanie w sferze psychicznej to pozbawienie ucznia/ wychowanka/podopiecznego podstawowych potrzeb emocjonalnych takich jak przynależności, więzi, zapewnienia pomocy. Każdy inny rodzaj przemocy ma swój początek i koniec, czyli jest zdarzeniem. Zaniedbanie trwa.

Rozdział III
Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu
Przed nawiązaniem stosunku pracy z nauczycielem, wychowawcą, specjalistą i inna osobą na stanowisku pedagogicznym dokonuje się weryfikacji kandydata w rejestrach karnych w trybie art.10 ust.2-5 i 8a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U.2023.984) oraz w zakresie rozszerzonym w trybie art.21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U.2023.1304).
W szkole wprowadza się obowiązek weryfikacji w rejestrach karnych wszystkich pracowników poza stanowiskami administracyjnymi (sekretarz, pomoc administracyjna, referent) na podstawie art.21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U.2023.1304).

1. Dyrektor szkoły, przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby (personelu) do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem uczniów lub z opieką nad nimi, zobowiązany jest do uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestr.
2. Osoba (personel), o której mowa w ust. 1, przedkłada dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego,
3. Osoba (personel), o której mowa w ust. 1 posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, ponadto przedkłada dyrektorowi szkoły z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
4. Osoba (personel), o której mowa w ust. 1, składa dyrektorowi szkoły oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestrów karnych tych państw  uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi. Załącznik nr 3.
5. Jeżeli prawo państwa, o którym mowa w ust. 3 i 4, nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa.
6. W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 3-5, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w ust. 1, składa dyrektorowi szkoły oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
7. Oświadczenia, o których mowa w ust. 4 i 6 składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnejza złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organuo odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
8. Informacje, o których mowa w ust. 1, dyrektor szkoły utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi. Informacje oraz oświadczenia o których mowa w ust. 2–6, dyrektor szkoły załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.
9. Szkoła wprowadza zasadę rozszerzonej ochrony uczniów poprzez wprowadzenie do umów współpracy z innymi firmami działającymi w sposób ciągły na terenie szkoły weryfikacji pracowników w rejestrach karnych na podstawie art.21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U.2023.1304).

Rozdział IV
Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a pracownikiem szkoły, w tym zachowania niedozwolone
1. Zasady bezpiecznych relacji pracowników z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników, stażystów/ studentów i wolontariuszy. Znajomość i zaakceptowanie zasad pracownicy potwierdzają podpisaniem oświadczenia.
2. Pracownicy w kontaktach z dziećmi i młodzieżą powinni zachowywać cierpliwość i okazywać zrozumienie, a także zwracać im uwagę w sposób zapewniający poszanowanie praw dziecka i zdolność przyswojenia przez nich informacji, z uwzględnieniem stopnia niepełnosprawności małoletniego.
3. Pracownicy zwracają się do małoletnich po imieniu, a jeżeli jest to konieczne mogą dodatkowo używać nazwiska. Dzieci i młodzież mają prawo wiedzieć, jak nazywa się nauczyciel lub inny pracownik szkoły.
4. Pracownik chroni dane osobowe i wizerunek małoletnich i nie może ujawniać informacji o nich osobom nieuprawnionym. Dotyczy to w szczególności sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej. Małoletni ma prawo do prywatności, a jeżeli konieczne jest odstąpienie od tej zasady, żeby chronić dziecko lub młodzież, należy to wyjaśnić tej osobie i jego rodzicom/ prawnym opiekunom.
5. Małoletni ma prawo do rozumienia decyzji podejmowanych w jego sprawie. Pracownik podejmując decyzję dotyczące małoletniego informuje go o powodach jej podjęcia i słucha jego oceny sytuacji. Metody dyscyplinowania małoletniego muszą być odpowiednio dobrane do jego wieku, rozwoju i adekwatne do sytuacji.
6. Zachowaniami niedozwolonymi wobec dzieci ze strony personelu szkoły są m.in.:
a. wszelkie akty przemocy fizycznej – która wiąże się z naruszeniem nietykalności ciała małoletniego, w szczególności poprzez, bicie, szarpanie, popychanie, rzucanie przedmiotami należącymi do ucznia, kopanie, ciągnięcie za włosy/uszy, i inne działania sprawiające ból;
b. wszelkie akty przemocy werbalnej – która nacechowana jest agresją wzbudzającą u małoletniego lęk i wstyd poprzez zachowania wobec niego takie jak krzyk, wyzywanie, przezywanie, grożenie, przeklinanie, przedrzeźnianie;
c. wszelkie akty przemocy psychicznej – której skutkiem jest wywołanie u małoletniego poczucia odrzucenia, obniżenie godności i własnej wartości poprzez zachowania wobec niego takie jak: umniejszanie, wyśmiewanie, zawstydzanie, lekceważenie, izolowanie, obwinianie, oskarżanie, krytykowanie i inne godzące w godność i wartość małoletniego;
d. nawiązywanie przez pracownika jakichkolwiek relacji romantycznych i seksualnych z małoletnim, w tym flirt słowny, dwuznaczny żart, wyzywające spojrzenie, erotyczny dotyk, obcowanie płciowe i inne czynności o charakterze seksualnym oraz również zakaz stosowania wypowiedzi o podtekście seksualnym, nawiązujące do atrakcyjności seksualnej,
e. nieposzanowanie prawa ucznia do intymności podczas przebierania się, czynności higienicznych, załatwiania potrzeb fizjologicznych w sytuacji gdy nie wymaga on pomocy bądź nadzoru przy tych czynnościach;
f. niezachowywanie w poufności informacji uzyskanych w związku z pełnioną funkcją lub wykonywaną pracą, w tym danych osobowych małoletniego , danych dotyczących zdrowia, potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, możliwości psychofizycznych, seksualności, orientacji seksualnej, pochodzenia rasowego lub etnicznego, poglądów politycznych, przekonań religijnych lub światopoglądu małoletniego;
g. nierówne traktowanie małoletnich, w tym w szczególności z uwagi na ich płeć, orientację seksualną, wyznanie, pochodzenie etniczne lub rasowe, stan zdrowia oraz niepełnosprawność;
h. utrwalenie wizerunku małoletnich w celach prywatnych;
i. utrwalanie wizerunku małoletnich w celach zawodowych, jeżeli ich opiekun nie wyraził na to zgody;
j. wulgarne wypowiedzi wobec lub w obecności małoletnich , w tym także niestosowne żarty, wykonywanie obraźliwych gestów oraz wypowiadanie treści o zabarwieniu seksualnym, ksenofobicznym, rasistowskim, autodestrukcyjnym itp.;
k. palenie papierosów , w tym papierosów elektronicznych, picie alkoholu i zażywanie środków psychoaktywnych;
l. proponowanie i/lub podawanie małoletnim alkoholu, wyrobów tytoniowych lub podobnych oraz jakichkolwiek substancji psychoaktywnych;
m. przekazywanie małoletnim, w jakiejkolwiek formie, treści o charakterze pornograficznym, ksenofobicznych, rasistowskim, autodestrukcyjnych, cechujących się brutalnością, agresją itp.;
n. jakiekolwiek kontaktowanie się z małoletnimi w celach prywatnych, chyba, że personel łączą z nimi lub jego opiekunami relacje rodzinne lub towarzyskie (inne niż nawiązane w szkole), przy zachowaniu poufności wszystkich informacji dotyczących innych małoletnich, ich rodziców i opiekunów;
o. wszelkie inne zachowania personelu, które nie respektują dobra małoletniego oraz zasad równości pomiędzy dziećmi i młodzieżą.
7. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z nieletnim może być stosowany i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu. Jest odpowiedzią na potrzeby ucznia w danym momencie, uwzględnia jego wiek, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny.
Są to:
a. okres adaptacyjny najmłodszych wychowanków przedszkola;
b. wydarzenie, które wpłynęło na pogorszenie się stanu emocjonalnego/zdrowotnego małoletniego i np. potrzebuje pocieszenia, przytulenia;
c. urodziny czy inne święto ucznia gdy składa mu się życzenia, gratulacje;
d. trzymanie za rękę przy przemieszczaniu się po szkole i poza nią gdy bezpieczeństwomałoletniego tego wymaga;
e. pomoc małoletnim w ubieraniu, załatwianiu potrzeb fizjologicznych, czynnościach higienicznych, jedzeniu (gdy tej pomocy potrzebuje);
f. podczas pracy terapeutycznej np. masaże w terapii logopedycznej, stymulacja zmysłów w . terapii SI, rehabilitacja ruchowa, terapia ręki, itp.
8. Personel weryfikuje sposób okazywania sympatii personelowi przez małoletnich i reaguje w przypadku zachowań niewłaściwych.
9. W sytuacjach wystąpienia u małoletniego zachowań agresywnych i autoagresywnych, zagrażających małoletniemu lub skierowane wobec innej osoby, należy zastosować „Procedury postępowania kadry pedagogicznej i pracowników Zespołu Szkolno-Rewalidacyjnego Szkoła Życia w Rybniku w sytuacjach kryzysowych, zagrożenia bezpieczeństwa i demoralizacji małoletnich” (procedury dostępne na stronie placówki oraz w wersji papierowej w pokoju nauczycielskim).
10. Pracownik może podnieść głos na małoletniego w sytuacji zagrażającej jego bezpieczeństwu, bezpieczeństwu innych małoletnich, pracownika lub innych pracowników.
11. Spotkania personelu z małoletnimi powinny odbywać się w szkole, w godzinach jej pracy, z wyjątkami dotyczącym wycieczek szkolnych czy innych zorganizowanych zajęć poza szkołą (wyjścia do kina, teatru itp.).

Rozdział V
Zasady dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi
a w szczególności zachowania niedozwolone małoletnim
1. W celu wykluczenia przemocy rówieśniczej, szkoła monitoruje relacje między małoletnimi, a w ramach działań profilaktycznych realizuje programy i treści nakierowane na promowanie pozytywnych wartości, kultury dialogu i wzmacniania kompetencji społecznych dzieci i młodzieży .
2. Personel reaguje na wszelkie zachowania niedozwolone i niebezpieczne w relacjach między małoletnimi.
3. Za przemoc rówieśniczą w szkole uznaje się wszelkie nieprzypadkowe akty godzące w wolność osobistą małoletniego prowadzące do fizycznej i psychicznej szkody, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnych relacji.
4. W szkole obowiązuje zasada, że krzywdzony małoletni ma prawo oczekiwać pomocy ze strony społeczności szkolnej, a reagowanie na czyjąś krzywdę nie jest ani skarżeniem, ani donosicielstwem, ale moralnym obowiązkiem każdego małoletniego i pracownika. Małoletni znają konsekwencje zdrowotne przemocy jaką ponosi ofiara i wiedzą, że każda reakcja obronna jest ważna.
5. Małoletni są uczeni konstruktywnej wolnej od agresji reakcji na przemoc rówieśniczą.
6. Małoletni są uczeni akceptowanych sposobów komunikowania, że ich granice prywatności zostały przekroczone i że nie chcą danego rodzaju kontaktu z innym małoletnim.
7. Zachowaniami niedozwolonymi w relacjach między małoletnimi są:
a. wyśmiewanie, przezywanie i rozpowszechnianie upokarzających informacji, złośliwe komentarze, w szczególności na temat wyglądu;
b. izolowanie lub wykluczanie rówieśnika z grupy;
c. bicie, kopanie, szarpanie, gryzienie, zadawanie bólu;
d. niszczenie lub zabór własności, w tym środków pieniężnych;
e. zmuszanie do wykonywania określonych czynności, groźby, szantaż emocjonalny;
f. komentarze i gesty seksualne, wszelkie przejawy gwałtu; nieposzanowanie intymności małoletnich podczas załatwiania potrzeb fizjologicznych i przebierania się;
g. inne, niespecyficzne formy przemocy odczuwane przez ofiarę jako krzywdzące.
8. W szkole obowiązuje zasada reagowania na każde zdarzenie, zachowanie małoletniego uznane jako niedozwolone.
9. Małoletni, który jest świadkiem niedozwolonego zachowania rówieśnika i zgłasza to zdarzenie personelowi (jeśli ma taką kompetencję komunikacyjną).
10. Personel weryfikuje czy sposób okazywania sobie sympatii przez małoletnich nosi znamiona podtekstu seksualnego i wymaga dalszego postępowania.

Rozdział VI
Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia małoletnich
1. Personel zobowiązany jest do kontrolowania sytuacji oraz dobrostanu małoletnich.
2. Personel szkoły zobowiązany jest do rozpoznawania czynników ryzyka i objawów ewentualnego krzywdzenia małoletnich ze strony jakiekolwiek osoby trzeciej, w tym ich opiekunów, członków rodziny, innych osób zamieszkujących z małoletnimi lub znajdujących się w jego najbliższych otoczeniu, a także innych małoletnich oraz personelu.
3. Objawy, które mogą świadczyć o krzywdzeniu małoletniego:
a. występujące u małoletnich m.in.: małoletni jest zaniedbany, ma widoczne na ciele obrażenia, boi się osób dorosłych, ma niechęć przed powrotem do domu, cierpi na powtarzające się dolegliwości, w pracach małoletniego pojawiają się motywy seksualne, używa wulgaryzmów, zachowuje się agresywnie, osiąga niższe wyniki w nauce względem swoich możliwości, jest wycofane, niespokojne, używa alkoholu, papierosów lub innych środków psychoaktywnych, ucieka w świat wirtualny, nie ma kontaktu lub ma nieprawidłowy kontakt z rówieśnikami;
b. występujące u opiekuna/opiekunów małoletniego m.in.: nie interesują się losem dziecka, nie przychodzą na wywiadówki, nie wyjaśniają personelowi przyczyn obrażeń na ciele małoletniego lub przyczyny są w ocenie personelu niewiarygodne, nadużywają alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, zachowują się agresywnie, wypowiadają się wulgarnie, są nieobecni w trakcie rozmowy;
c. występujące u personelu m.in.: personel utrwala wizerunek małoletnich dla celów prywatnych, przejawia nadmierne, nieprofesjonalne zainteresowanie określonym małoletnim, nie potrafi wyjaśnić lub wyjaśnia w sposób budzący wątpliwości kontakty fizyczne z małoletnim, poniża małoletniego bądź zwraca się do niego bez szacunku.
4. Personel zobowiązany jest zwracać szczególną uwagę na bezpośrednie wskazywanie przez małoletnich stosowania wobec nich oraz innych małoletnich jakichkolwiek form przemocy fizycznej i psychicznej, a także zaniedbywanie przez jakiekolwiek osoby trzecie, w tym ich opiekunów, członków rodziny, inne osoby zamieszkujące z małoletnim lub znajdujące się w jego najbliższych otoczeniu, a także inne dzieci oraz personel.
5. Personel zobowiązany jest zwracać szczególną uwagę na wskazywanie przez dzieci i młodzież niechęci lub obawy do danych członków personelu/innych dzieci lub uczęszczania na określone lekcje oraz zajęcia oraz w miarę możliwości, w odpowiedni i nienaruszający dobra małoletniego sposób, ustalić z czego wynika ww. niechęć lub obawa i czy nie jest wynikiem krzywdzenia.

Rozdział VII
Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia małoletnich przez personel
1. Zasady podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez personel, w sytuacji, gdy członek personelu
a. jest świadkiem krzywdzenia małoletniego przez innego członka personelu – zobowiązany jest do podjęcia interwencji tj. w miarę możliwości odseparowania małoletniego od członka personelu, który go krzywdzi i zapewnienia mu bezpiecznej przestrzeni oraz niezwłocznego zawiadomienia osoby odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich oraz dyrektora szkoły, a także jeśli wymaga tego sytuacja niezwłocznego zawiadomienia Policji;
b. podejrzewa, że małoletni doświadczył krzywdzenia przez innego członka personelu zobowiązany jest do zawiadomienia osoby odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich oraz Dyrektora szkoły;
2. Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa:
a. w ust. 2 lit. a powyżej potwierdza, że została wezwana Policja, są prowadzone przez Policję czynności oraz ustala sygnaturę prowadzonej sprawy – jeśli wezwanie Policji było wymagane okolicznościami oraz potwierdza, że został zawiadomiony Dyrektor szkoły oraz niezwłocznie zawiadamia opiekunów małoletniego.
b. w ust. 2 lit. b powyżej:
– potwierdza, że został zawiadomiony Dyrektor szkoły;
– przeprowadza postępowanie wyjaśniające w ramach, którego może żądać złożenia wyjaśnień przez członka personelu, którego dotyczy zawiadomienie, innych członków personelu oraz opiekunów małoletniego, a także jeśli jest to możliwe i nie zagraża dobru małoletniego przeprowadza rozmowę w warunkach bezpiecznych z małoletnim, którego dotyczy zawiadomienia oraz w miarę potrzeby także z innymi małoletnimi oraz zabezpiecza ewentualne dowody krzywdzenia małoletniego, w szczególności nagrania z monitoringu;
– sporządza notatkę służbową, która zawiera opis sytuacji z uwzględnieniem objawów uzasadniających podejrzenie krzywdzenia małoletniego przez personel, wyjaśnienia członka personelu, którego dotyczy zawiadomienia oraz innych osób, z którymi przeprowadzono rozmowy, przedstawienie planu pomocy, jakiego szkoła udzieli małoletniemu oraz jeżeli, jest taka potrzeba, niezwłocznie zawiadamia Policję o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego (złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa) –
Wzór notatki służbowej stanowi załącznik nr 2 do niniejszych Standardów.
3. Dyrektor szkoły po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 lit. a i b, w razie stwierdzenia krzywdzenia małoletniego podejmuje działania dyscyplinarne wobec członka personelu, który dopuścił się krzywdzenia, w tym wymierza kary dyscyplinarne lub rozwiązuje stosunek pracy/umowę cywilnoprawną/umowę wolontariacką w trybie natychmiastowym oraz zabezpiecza interes małoletnich nie dopuszczając tego członka personelu do dalszego kontaktu z małoletnimi.
4. Jeśli małoletni doznał krzywdzenia lub istnieje uzasadnione podejrzenie krzywdzenia małoletniego ze strony jednej z osób, którą personel winien zawiadomić zgodnie z ust. 1 lit. a i b należy zawiadomić wyłącznie drugą wskazaną osobę, natomiast jeśli małoletni doznał krzywdzenia ze strony obydwu ww. osób członek personelu zobowiązany jest do samodzielnego, niezwłocznego zgłoszenia faktu krzywdzenia lub uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia organowi prowadzącemu szkołę.
5. W sytuacji, gdy małoletni doznał krzywdzenia lub istnieje uzasadnione podejrzenie krzywdzenia małoletniego przez osobę odpowiedzialną za Standardy, Dyrektor szkoły niezwłocznie odwołuję członka personelu z ww. funkcji i powołuje inną osobę, a także wyciąga wobec ww. osoby konsekwencje dyscyplinarne.

Rozdział VIII
Procedury interwencji w przypadku krzywdzenia małoletnich przez osoby trzecie, w tym opiekunów małoletniego, członków rodziny, inne osoby zamieszkujące z małoletnim lub znajdujące się w jego najbliższym otoczeniu oraz innych małoletnich
1. Zasady podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez osoby trzecie, w tym jego opiekunów, członków rodziny, inne osoby zamieszkujące z małoletnim lub znajdujące się w jego najbliższym otoczeniu oraz innych
małoletnich, w sytuacji, gdy członek personelu:
a. jest świadkiem krzywdzenia małoletniego przez osobę trzecią, w tym opiekuna małoletniego, członka rodziny, inne osoby zamieszkujące z małoletnim lub znajdujące się w jego najbliższym otoczeniu oraz innych małoletnich zobowiązany jest do podjęcia interwencji tj. w miarę możliwości odseparowania małoletniego od osoby, która go krzywdzi raz niezwłocznego zawiadomienia osoby odpowiedzialnej za Standardy oraz dyrektora szkoły, a także jeśli jest to konieczne niezwłocznego zawiadomienia Policji;
b. podejrzewa, że małoletni doświadczył krzywdzenia przez osobę trzecią, w tym opiekuna małoletniego, członka rodziny, inne osoby zamieszkujące z małoletnim lub znajdujące się w jego najbliższym otoczeniu oraz innego małoletniego zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia osoby odpowiedzialnej za Standardy oraz Dyrektora szkoły.
2. Osoba odpowiedzialna za Standardy po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa:
a. w ust. 2 lit. a powyżej potwierdza, że została wezwana Policja, są prowadzone przez Policję czynności oraz ustala sygnaturę prowadzonej sprawy – jeśli wezwanie Policji było wymagane okolicznościami, potwierdza, że został zawiadomiony Dyrektor szkoły oraz zawiadamia opiekunów małoletniego (jeżeli to nie opiekunowie małoletniego są osobami, których dotyczyło zawiadomienie o krzywdzeniu);
b. w ust. 2 lit b powyżej:
– potwierdza, że został zawiadomiony dyrektor szkoły,
– przeprowadza postępowanie wyjaśniające w ramach, którego może żądać złożenia wyjaśnień przez opiekunów małoletniego, członków personelu, w tym w szczególności wychowawcę, a także jeśli jest to możliwe i nie zagraża dobru małoletniego przeprowadza z nim rozmowę w bezpiecznych warunkach oraz w miarę potrzeby także z innymi małoletnimi, w tym małoletnim, które dokonywało krzywdzenia, a także zabezpiecza ewentualne dowody krzywdzenia małoletniego;
– sporządza notatkę służbową, która zawiera opis sytuacji z uwzględnieniem objawów uzasadniających podejrzenie krzywdzenia małoletniego przez osobę trzecią, przedstawienie planu pomocy, jakiego szkoła udzieli małoletniemu oraz jeżeli, jest taka potrzeba, niezwłocznie zawiadamia Policję o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego (złożenie zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa), wszczyna procedurę „Niebieskiej Karty” i/lub składa wniosek do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację małoletniego – Wzór notatki służbowej stanowi załącznik nr 2 do niniejszych Standardów.
3. W sytuacji, gdy personel podejrzewa, że małoletni jest zaniedbany lub jego opiekun jest niewydolny materialnie lub wychowawczo, osoba odpowiedzialna za Standardy przeprowadza z nim rozmowę, wskazując na możliwość wsparcia psychologicznego oraz materialnego. Jeśli sytuacja małoletniego się nie poprawi, zobowiązany jest zawiadomić właściwy ośrodek pomocy społecznej.
4. W przypadku powtarzającego się krzywdzenia lub zaniedbania małoletniego osoba odpowiedzialna za Standardy zobowiązana jest do pisemnego powiadomienia właściwego ośrodka pomocy społecznej oraz do złożenia wniosku do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację rodziny.

Rozdział IX
Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub głoszonych incydentów
1. Wszelka dokumentacja sporządzona lub zgromadzona przez szkołę w związku z podejrzeniem krzywdzenia małoletnich, w tym w szczególności notatki służbowe osoby odpowiedzialnej za Standardy są przechowywane w warunkach uniemożliwiających zapoznanie się z nimi przez osoby postronne, w szczególności niedozwolone jest opatrywanie teczek, segregatorów, skoroszytów widocznym imieniem i nazwiskiem dziecka. ( metalowa szafa dla pedagoga i psychologa)
2. Udostępnienie dokumentacji następuje wyłącznie na żądanie uprawnionych organów.
3. Dokumentacja może być weryfikowana przez osobę odpowiedzialną za Standardy lub Dyrektora szkoły celem ocenienia wdrożenia i stosowania niniejszych Standardów, w miarę możliwości na potrzeby dokonywania weryfikacji anonimizuje się poszczególne
dokumenty.

Rozdział X
Zasady ochrony danych osobowych małoletnich
1. Dane osobowe małoletnich podlegają ochronie na zasadach określonych ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych oraz Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
2. Personel przetwarza dane osobowe małoletnich wyłącznie w niezbędnym i minimalnym zakresie.
3. Personel zobowiązany jest do zachowania w poufności danych osobowych małoletnich oraz ich zabezpieczenia przed nieuprawnionych dostępem.
4. Dane osobowe małoletniego udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym do ich otrzymania na podstawie odrębnych przepisów, z wyłączeniem mediów. ( inicjały, hasła dostępu do komputera, wyłączanie komputera, uwaga co wyrzucasz do śmieci)….

Rozdział XI
Zasady ochrony wizerunku małoletnich
1. Utrwalanie wizerunku małoletniego w formie fotografowania, nagrywania oraz w każdej innej formie przez personel możliwe jest wyłącznie za uprzednią, pisemną zgodą opiekunów małoletniego. Opiekunowie podpisują ją przy przyjęciu małoletniego do szkoły na cały okres uczęszczania małoletniego do placówki.
2. Publikowanie wizerunku małoletniego przez szkołę dopuszczalne jest tylko w ramach promocji szkoły np. na stronie internetowej, broszurach informacyjnych i tylko za uprzednią, pisemną zgodą opiekunów małoletniego określającą na jakiego rodzaju publikowanie wizerunku małoletniego wyrażają zgodę . Opiekunowie podpisują zgodę przy przyjęciu małoletniego do szkoły na cały okres uczęszczania małoletniego do placówki i każdorazowo przy dodatkowych sytuacjach tego wymagających.
3. Opiekun małoletniego w każdym czasie może odwołać zgodę na utrwalanie i publikowanie jego wizerunku.
4. Nośniki zawierające wizerunek małoletnich przechowywane są w bezpiecznym miejscu w szkole, uniemożliwiającym dostęp do nich osobom nieuprawnionym. Dyrektor szkoły określa zasady dostępu członków personelu do nośników zawierających wizerunek małoletnich (przechowywanie zdjęć, fotorelacje z uroczystości i imprez,…..)
5. Pracownicy wykonujący zdjęcia i nagrania małoletnich do celów zawodowych prywatnymi aparatami lub telefonami zobowiązani są do ich zabezpieczenia i przechowywania w bezpiecznym miejscu uniemożliwiającym dostęp do nich osobom nieuprawnionym.

Rozdział XII
Monitoring stosowania Standardów Ochrony Małoletnich
1. Kierownictwo placówki powołuje zespół odpowiedzialny za monitorowanie realizacji Standardów.
2. Podmioty wskazane w ust. 1, zobowiązane są do aktualizacji i oceny Standardy w celu dostosowania ich do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami, co najmniej raz na dwa lata. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.
3. Wszyscy członkowie personelu zobowiązani są podpisać oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami i przyjęciu ich do realizacji, którego wzór stanowi Załącznik nr 1 do niniejszych Standardów (personel wykonujący pracę/świadczący usługi w dniu wejścia w życie Standardów do dnia wskazanego przez dyrektora szkoły, nowozatrudnione osoby – w dniu podpisania właściwej umowy pracy/współpracy).
4. Personel oraz opiekun małoletniego może zgłaszać zmiany do Standardów i wskazywać ich naruszenia.
5. Zespół odpowiedzialny za Standardy we współpracy z Dyrektorem szkoły określa zasady przeprowadzania szkoleń personelu oraz zajęć edukacyjnych dla małoletnich i ich opiekunów w zakresie niniejszej Standardów.
6. Zespół odpowiedzialny za Standardy okresowo, nie rzadziej niż 1 raz w roku szkolnym, przeprowadza wśród członków personelu ankietę sprawdzającą czy członkowie personelu mają wiedzę o określonych w nich zasadach. Sporządza na jej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje kierownictwu placówki.
7. Dyrektor szkoły wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza personelowi placówki nowe brzmienie Standardów.

Rozdział XIII
Postanowienia końcowe
1. Standardy Ochrony Małoletnich wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.
2. Standardy zostają ogłoszone w sposób dostępny dla personelu, małoletnich i ich opiekunów prawnych i faktycznych.
3. Standardy zostają wywieszone w widocznym miejscu w szkole, a także opublikowane na stronie internetowej szkoły.
4. Wprowadzenie Standardów zostaje zakomunikowane opiekunom małoletnich poprzez dziennik elektroniczny oraz w trakcie spotkań nauczycieli z opiekunami małoletnich na zebraniach klasowych.
5. Małoletni zostają poinformowani o obowiązujących Standardach Ochrony Małoletnich podczas zajęć z wychowawcą, w sposób dostosowany do ich możliwości intelektualnych.
…………………………………………………..
(pieczęć i podpis Dyrektora szkoła)
Załączniki:
1. Oświadczenie o zapoznaniu się z SOM w ZSR Szkoła Życia w Rybniku.
2. Rejestr zdarzeń
3. Oświadczenia o niekaralności.